ਕਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ 'ਚ ਤੇ ਗੀਤ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ 'ਚ...

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬੁੱਤ ਬਣਾਉਣਾ, ਬੁੱਤਘਾੜੇ
ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ। ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਹੈ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇਣਾ। 

ਹਿਚਕਚਾਓ ਨਾ! ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜਾਦੂਗਰ, ਜੋ ਜਿਵੇਂ ਹੈ ਓਵੇਂ ਕਹਿ ਦੇ ਤਾਂ ਜੋ ਓਹ ਦਿਲ ਛੂਹ ਲਏ। 


ਹਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਿਖਣ ਜਾਗਦੀ ਜਮੀਰ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗਲਬਾਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੇ ਤੇਲਗੂ ਕਵੀ ਵਰਵਰ ਰਾਓ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਕਵਿਤਾ ਮੇਲਾ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ- 




੧


ਕਦੋਂ ਡਰਦਾ ਹੈ ਕਵੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤੋਂ

ਜਦ ਕਵੀ ਦੇ ਗੀਤ ਢਾਲ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ

ਓਹ ਕੈਦ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਵੀ ਨੂੰ

ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਚੜਾਉਂਦਾ ਹੈ

ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਤਖਤੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸਰਕਾਰ
ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਮਰਤਾ

ਕਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ 'ਚ

ਤੇ

ਗੀਤ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ 'ਚ

(ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਮਾਲੇਸ ਦੀ ਯਾਦ 'ਚ ਲਿਖੀ ਕਵਿਤਾ)।

ਵਰਵਰ ਰਾਓ ਤੇਲਗੂ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਰਾਓ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਓਹਨਾ ਦੇ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਹਾਸੋਹੀਣੇ ਤੇ ਹਲਕੇ ਆਰੋਪਾਂ ਕਾਰਣ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਖਿਲਾਫ ਉੱਠਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵਰਤਿਆ ਆਉਂਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਘੁੱਟ ਦਿਓ ਜਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਵੋ ਕਤਲ ਕਰਕੇ। ਨਾ ਤਾਂ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਨਾ ਆਖਰੀ ਵਾਰ। ਵਰਵਰ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਚ ਸੇਹਤ ਬਿਗੜਨ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਘੁੱਟੀ ਗਈ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੋਈ ਹੀ ਹੋਣਾ ਜਿਸਨੂੰ ਰਾਓ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੋਣਾ। ਬੋਲਦੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾ ਦਾ ਸੇਕ ਇੰਞ ਹੀ ਬਣਿਆ ਰਹੇ। ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸੱਚ ਬੋਲ ਜਾਂ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਦਬਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਜਿਸਦੀ ਵੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ ਗੌਰ ਨਾਲ ਸੁਣੋ ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ। ਰਾਓ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਚ ਕਵੀ ਨੂੰ ਇੰਞ ਕਹਿੰਦਾ ਹਿਚਕਚਾ ਨਾ ਓ!! ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜਾਦੂਗਰ ਜੋ ਜਿਵੇਂ ਹੈ ਕਹਿ ਦੇ ਤਾਂ ਜੋ ਓਹ ਦਿਲ ਛੂਹ ਸਕੇ। 

੨


ਬਸੰਤ ਦੇ ਆਉਂਦਿਆ ਹੀ 
ਕੋਇਲ
ਅੰਬ ਦੇ ਰੁੱਖ 'ਚ ਲੁਕੀ
ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਆਪਣੇ  ਹਜ਼ਾਰ ਖੰਭਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ
ਮੋਰ
ਜੰਗਲ ਦੇ ਹਨੇਰੇ 'ਚ
ਸਾਉਣ ਨੂੰ ਮਨਾਉਂਦਾ ਤੇ ਨੱਚਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਾਸ਼ਤਰਾਂ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ 
ਸ਼ਮੀ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ
ਸ਼ੀਤ ਰੁੱਤ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਿਆਂ
ਨੀਲ ਪੰਛੀ
ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅਸਮਾਨ 'ਚ ਖੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਜੰਗਲ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਤੇ ਪੰਛੀ
ਚੀਖਦੇ ਚਿਲਾਉਂਦੇ
ਘਾਹ ਚਰਦੀ ਗਾਂ ਨੂੰ
ਅਤੇ ਖੇਡਦੇ ਕੁੱਦਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ
ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਬਾਰੇ 
ਆਗਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪਾਣੀ 'ਚ ਮੱਛੀ ਨੂੰ 
ਵਿਛੇ ਹੋਏ ਕੰਡਿਆਂ ਬਾਰੇ
ਲਹਿਰਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਨੇ ਤੇ
ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਜਾਲ ਬਾਰੇ 
ਵਾਕਿਫ਼ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਹਵਾ
ਹੱਥ ਪੈਰ ਅਤੇ ਢਿੱਡ ਵਾਲੇ
ਬੇਜ਼ੁਬਾਨ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ
ਸਹੀ ਗਲਤ ਕੌਣ ਦੱਸੇ।

ਅਨੁਵਾਦ :: ਸੁਖਵਿੰਦਰ