Skip to main content

Posts

Showing posts from July, 2020

ਬੰਦਾ ਬੰਦੇ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ...

ਹਰੀਸ਼ ਕਰਮਚੰਦਾਣੀ  ਸਿੰਧੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਸਤਾਖਰ ਹੈ। ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਖਿਆਲਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤ ਕਵਿਤਾ  ਦਾ  ਪਹਿਰਨ ਦੇਣਾ ਓਹਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ੧੫ ਜੁਲਾਈ  ੧੯੫੪ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਕਰਮਚੰਦਾਣੀ ਜੋਧਪੁਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ) ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਧੀ ਦਰਜ਼ਨ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਲਿਖਾਰੀ ਕਰਮਚੰਦਾਣੀ ਆਪਣੇ ਸੂਖ਼ਮ ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਕਰਕੇ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵੱਖਰਾ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਓਹਨਾਂ ਦਾ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ, ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਨੂੰ, ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ, ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਨਿਰਾਲਾ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਮੇਲਾ ਲਈ ਸੱਤ ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ :: ੧. ਬੰਦਾ  ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਰ੍ਹੇ ਦੂਰ ਬੰਦੇ ਤੋਂ।  ੨. ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ  ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਗੁਬਾਰਾ ਦੂਜਾ ਬੱਚਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ  ਵੇਚ ਕੇ ਗੁਬਾਰਾ। ੩. ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਰ ਗਈ ਹੱਥਾਂ 'ਚੋਂ ਖੁਰਦਰੀ ਸੀ ਬਹੁਤ ਭਾਵੇਂ  ਜ਼ਿੰਦਗੀ ... ੪. ਦੋਸਤੀ  ਨਿਭਾਉਣਾ  ਪਰ ਇੰਞ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੁਸਕਰਾਵੇ ਦੁਸ਼ਮਣ... ੫. ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਸੀ ਕਹਾਉਣਾ ਮਨੁੱਖ  ਔਖਾ ਸੀ ਬਣਨਾ ਮਨੁੱਖ  ਮਨੁੱਖ ਬਣਨ ਦੇ ਲਈ  ਵਰਤਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਮਨੁੱਖਤਾ  ਜਿਹੜੀ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਦੁਨੀਆਦਾਰੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ੬. ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੀਕਣ ਤੋਂ

ਕਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ 'ਚ ਤੇ ਗੀਤ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ 'ਚ...

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬੁੱਤ ਬਣਾਉਣਾ, ਬੁੱਤਘਾੜੇ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ। ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਹੈ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇਣਾ।  ਹਿਚਕਚਾਓ ਨਾ! ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜਾਦੂਗਰ, ਜੋ ਜਿਵੇਂ ਹੈ ਓਵੇਂ ਕਹਿ ਦੇ ਤਾਂ ਜੋ ਓਹ ਦਿਲ ਛੂਹ ਲਏ।  ਹਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਿਖਣ ਜਾਗਦੀ ਜਮੀਰ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗਲਬਾਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੇ ਤੇਲਗੂ ਕਵੀ ਵਰਵਰ ਰਾਓ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਕਵਿਤਾ ਮੇਲਾ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ-  ੧ ਕਦੋਂ ਡਰਦਾ ਹੈ ਕਵੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤੋਂ ਜਦ ਕਵੀ ਦੇ ਗੀਤ ਢਾਲ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਓਹ ਕੈਦ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਕਵੀ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਚੜਾਉਂਦਾ ਹੈ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਤਖਤੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸਰਕਾਰ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਮਰਤਾ ਕਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ 'ਚ ਤੇ ਗੀਤ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ 'ਚ (ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਮਾਲੇਸ ਦੀ ਯਾਦ 'ਚ ਲਿਖੀ ਕਵਿਤਾ)। ਵਰਵਰ ਰਾਓ ਤੇਲਗੂ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਰਾਓ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਓਹਨਾ ਦੇ ਮਾਓਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਹਾਸੋਹੀਣੇ ਤੇ ਹਲਕੇ ਆਰੋਪਾਂ ਕਾਰਣ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਖਿਲਾਫ ਉੱਠਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵਰਤਿਆ ਆਉਂਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਘੁੱਟ ਦਿਓ ਜਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਵੋ ਕਤਲ ਕਰਕੇ। ਨਾ ਤਾਂ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਨਾ ਆਖਰੀ ਵਾਰ। ਵਰਵਰ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਚ ਸੇਹਤ ਬਿਗੜਨ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਘੁੱਟੀ ਗਈ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁ

ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਹਿਲੇ ਪਿਆਰ ਜਿਹਾ

◦•●◉✿ ਪਹਿਲਾ ਪਿਆਰ ✿◉●•◦ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਹਿਲੇ ਪਿਆਰ ਜਿਹਾ ਜੇਕਰ ਕੁਝ ਹੈ ਤਾਂ  ਓਹ ਹੈ ਦੂਜਾ ਪਿਆਰ ਦੂਜੇ ਪਿਆਰ ਜਿਹੀ  ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕੋ ਚੀਜ ਹੈ ਦੁਨੀਆ 'ਤੇ ਓਹ ਹੈ - ਜੇਕਰ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ ਤਾਂ  ਤੀਜਾ ਪਿਆਰ  ਏਨਾ ਜਾਣ ਗਏ ਤਾਂ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣ ਗਏ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਬਣ ਜਾਓਗੇ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ। ◦•●◉✿ ਮੌਤ ✿◉●•◦ ਅਸੀਂ ਕੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਸਵਾਲ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਚੰਗਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਿਲੇ ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ  ਆਪਣਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੀ ਸਮਝਦਾ ਰਹਿੰਦਾ  ਅੱਜ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ ਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ , ਨਾ  ਖ਼ੂਬਸੂਰਤੀ, ਨਾ ਪਿਆਰ  ਬਹੁਤ ਘੁਟਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਤੇਰੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਵਿਚ  ਪਰ ਅੱਜ ਸਮਝ ਰਿਹਾਂ ਤੇਰੀ ਭਲਾਈ ਤੇਰੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਘੁਟਣ ਨੇ  ਡਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਮੈਨੂੰ, ਮੇਰੀ ਦੋਸਤ! ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਆਤਮਾ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਰੂਪ ਹੈ, ਮੇਰਾ ਆਧਾਰ  ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ ਕੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤੀ, ਕੀ ਪਿਆਰ ਤੇ ਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ! ਓਹੀ ਕਰ ਜੋ ਤੂੰ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈਂ। ~ ਪਣੀਕਕਰ,  ਮਲਿਆਲੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਆਧੁਨਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਜਨਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਰਲ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਜੇਤੂ ਮਲਿਆਲੀ ਕਵੀ ਦਾ  ਹਿੰਦੀ ਅਨੁਵਾਦ ਰਤੀ ਸਕਸੈਨਾ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਇ